چکیده

سابقه و هدف: پاسخگویی به معنی آن است که نظام سلامت چگونه به انتظارات قانونی بیماران در جنبه‌های غیر بالینی مراقبت‌های بهداشتی درمانی پاسخ می‌دهد. این مطالعه با هدف بررسی سطح پاسخگویی بیمارستان‌های دولتی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از دیدگاه بیماران در نیمه دوم سال 1394 انجام شد.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی، 300 بیمار بستری ترخیص شده از دو بیمارستان عمومی- آموزشی به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استاندارد ۳۲ آیتمی سازمان جهانی بهداشت استفاده شد که روایی و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت. برای تحلیل داده‌ها از روش‌های آمار توصیفی و آزمون‌های T-test، ANOVA و آزمون همبستگی اسپیرمن در نرم افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد.

یافته‌ها: میانگین نمره پاسخگویی بیمارستان‌ها ۳/۳ (±۶۷/۰) از ۵ بود. سه بُعد حق انتخاب درمانگر (۷/2)، استقلال و خودمختاری (۱/3) و رسیدگی سریع (۱/3) با کمترین نمره به عنوان نقاط ضعف و سه بُعد کیفیت امکانات فیزیکی اولیه (۶/3)، حمایت اجتماعی (۶/3) و شأن و کرامت انسانی (۵/3) با بالاترین نمره به عنوان نقاط قوت پاسخگویی بیمارستان‌ها از دیدگاه بیماران بستری بود. رابطه معناداری بین پاسخگویی کلی با مدت اقامت، سابقه بستری قبلی، بخش بستری، منبع توصیه و وضعیت سلامتی هنگام ترخیص وجود داشت (0۵/0P<).

نتیجه‌گیری: وضعیت پاسخگویی در بیمارستان‌های مورد مطالعه در حد متوسط بود. بیمارستان‌ها در پاسخگویی به انتظارات بیماران درخصوص جنبه‌های غیربالینی مراقبت باید توجه بیشتری نشان دهند و تمرکز مدیران و سیاست‌گذاران سلامت بر آموزش نیروی انسانی در زمینه‌ی پاسخگویی و تخصیص منابع بیشتر، در بهبود پاسخگویی می‌تواند نقش مؤثری ایفا نماید.