اراک، سردشت، دانشگاه علوم پزشکی اراک، دانشکده پیراپزشکی، گروه بهداشت عمومی ، mohsen_shamsi1360@yahoo.com
چکیده: (13696 مشاهده)
سابقه و هدف: خوددرمانی، یکی از مسایل مهم بهداشتی- اجتماعی است که میتواند معضلات بسیاری را برای فرد و جامعه ایجاد نماید. خوددرمانی به ویژه در زنان در دورانهای حساسی همچون بارداری و شیردهی از اهمیت مضاعفی برخوردار میباشد؛ زیرا تولد نوزاد ناهنجار، میتواند مشکلات خانوادگی و اجتماعی زیادی را ایجاد کند. این مطالعه با هدف تعیین تأثیر برنامه آموزش بهداشت بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی بر رفتارهای پیشگیریکننده از مصرف خودسرانه داروها در مادران باردار شهر اراک صورت گرفت. مواد و روشها: مطالعه حاضر از نوع مداخلهای میباشد که در آن 200 نفر از مادران باردار مراجعهکننده به مراکز بهداشتی- درمانی شهر اراک شرکت داشتهاند (نمونهها به صورت تصادفی به دو گروه تجربی و شاهد، هر کدام 100 نفر، تقسیم شدند). نمونهگیری به صورت خوشهای و بر اساس مناطق پستی شهر اراک صورت گرفت. روش گردآوری اطلاعات، پرسشنامه تنظیمشده بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی (حساسیت، شدت، منافع و موانع درکشده، راهنمای عمل) و چکلیست عملکرد مادران در خصوص مصرف خودسرانه داروها بود. قبل از انجام مداخله آموزشی، پرسشنامه و چکلیست برای هر دو گروه تکمیل شد و سپس مداخله آموزشی برای گروه تجربی در طی یک ماه و در قالب 4 جلسه آموزشی 50 دقیقهای انجام گردید. همچنین 1 و 2 ماه بعد از انجام مداخله آموزشی، 2 جلسه پیگیری برگزار شد؛ سپس 3 ماه پس از مداخله آموزشی، در هر دو گروه، اطلاعات مجدداً گردآوری و تجزیه و تحلیل شدند. یافتهها: میانگین سنی گروه تجربی و شاهد به ترتیب 7/4±2/29 و 8/3±1/27 سال و میانگین مدت زمان بارداری 6/4±2/7 هفته بود. قبل از مداخله آموزشی میزان آگاهی، حساسیت درکشده و عملکرد در زمینه خوددرمانی کمتر از حد متوسط و میزان شدت، منافع و موانع درکشده در زمینه مصرف خودسرانه داروها بیشتر از حد متوسط بود ولی پس از مداخله آموزشی بین دو گروه در همه متغیرهای ذکرشده اختلاف معنیداری ایجاد شد و عملکرد مادران نیز در زمینه خوددرمانی کاهش پیدا کرد. نتیجهگیری: هر چه آگاهی، حساسیت، شدت و منافع درکشده بالاتر و موانع درکشده مادران باردار جهت مصرف خودسرانه داروها پایینتر باشد، عملکرد در زمینه خوددرمانی کمتر شده است. یافتههای این بررسی تأثیر و کارایی مدل اعتقاد بهداشتی (در مقایسه با روشهای سنتی آموزش در درمانگاههای گروه شاهد) را در کاهش مصرف خودسرانه داروها در مادران باردار نشان میدهد؛ لذا پیشنهاد میگردد آموزش بر اساس این مدل در جهت کاهش سوء مصرف خودسرانه داروها در سایر مراکز بهداشتی نیز انجام گیرد
Shamsi M, Bayati A, Mohamadbeygi A, Tajik R. The Effect of Educational Program Based on Health Belief Model (HBM) on Preventive Behavior of Self-Medication in Woman with Pregnancy in Arak, Iran.. pajoohande 2010; 14 (6) :324-331 URL: http://pajoohande.sbmu.ac.ir/article-1-851-fa.html
محسن شمسی ، اکرم بیاتی ، ابوالفضل محمدبیگی ، رضا تاجیک . بررسی تأثیر برنامه آموزش بهداشت بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی بر رفتارهای پیشگیریکننده از مصرف خودسرانه داروها در مادران باردار شهر اراک. پژوهنده. 1388; 14 (6) :324-331