سابقه و هدف: به منظور شناختن میزان آمادگی فرد سیگاری و انگیزههای او برای ترک سیگار، از تست انگیزه ترک که به پیشنهاد سیستم بهداشتی ملی انگلستان در سال 1995 طراحی و ارایه گردیده است، استفاده میشود. هدف این مطالعه که برای اولین بار در کشور اجرا شد، یافتن همبستگی بین نتایج این آزمون با میزان موفقیت در ترک سیگار در جامعه ایرانی بود، تا بر این اساس بتوان بهترین زمان ترک را به افراد سیگاری پیشنهاد کرد.
مواد و روشها: در این مطالعه مقطعی و توصیفی، کلیه افراد سیگاری مراجعهکننده برای ترک سیگار در دوره زمانی بین سالهای 1385 لغایت 1387، مورد ارزیابی قرار گرفتند. این افراد که توسط یک پزشک واحد، ارزیابی شدند، طی یک برنامه 4 جلسهای هفتگی، توصیههای درمانی مناسب شامل استفاده از داروهای نیکوتینی و غیر نیکوتینی را دریافت نموده و برای هر یک از آنان، رفتاردرمانی صورت گرفت.
یافتهها: در این مطالعه، 822 نفر شامل 590 مرد (72%) و 232 زن (28%) با میانگین سنی 13±5/42 سال و حداقل 18 و حداکثر 86 سال سن مورد بررسی قرار گرفتهاند. نتایج حاصل از تست انگیزشی برای ترک این افراد از نظر نمره بندی رتبهای عبارت بود از: 339 نفر (5/44%) در محدوده کم (9-0)، 378 نفر (50%) در محدوده متوسط (15-10)، و 43 نفر (5/5%) در محدوده زیاد (20-16).
86% افراد با نمره انگیزه زیاد موفق به ترک شدند که این میزان در افراد با نمره متوسط، 68% و در افراد با نمره کم، 69% بود. تفاوت مشاهدهشده از نظر آماری معنیداری نبود.
در پیگیریهای 6 ماه اول، 5/80% گروه با انگیزه بالا در برابر 42% گروه با انگیزه متوسط و 46% با انگیزه کم در ترک باقی ماندند (0001/0p<). در پیگیری 12 ماهه، 58% افراد با انگیزه زیاد در برابر 35% افراد با انگیزه متوسط و 36% افراد با انگیزه کم در ترک باقی ماندند (05/0p<).
نتیجهگیری: به نظر میرسد بهترین زمان برای شروع برنامههای درمانی ترک سیگار، زمانی است که فرد آماده برای ترک، نمره بالاتری از تست انگیزشی به دست آورد؛ ولیکن در مواردی هم که نمره بالا حاصل نگردید میتوان با دقت بیشتر در توصیههای درمانی، نتایج مطلوبی را کسب کرد.