چکیده

سابقه و هدف: قربانی شدن، یکی از معضلاتی است که امروزه در مدارس سراسر جهان وجود دارد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر، بررسی ویژگی‌های روانسنجی مقیاس قربانی در دانش‌آموزان مدارس ابتدایی شهر سمنان بود.

مواد و روش‌ها: تعداد 607 نفر دانش‌آموز مدارس ابتدایی شهر سمنان به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب و به مقیاس‌های قربانی، قلدری ایلی‌نویز و پرسشنامه‌ی انگیزش تحصیلی هارتر، پاسخ دادند. برای تحلیل داده‌ها، از روش‌های تحلیل عاملی، ضریب آلفای کرونباخ و همبستگی پیرسون استفاده شد.

یافته‌ها: نتایج تحلیل عاملی نشان داد که این مقیاس از یک عامل اشباع شد. بررسی روایی نشان داد، این سازه با قلدری (53/0)، غیبت از مدرسه (18/0)، انگیزش تحصیلی (15/0-) و پیشرفت تحصیلی (17/0-) رابطه‌ی معنی‌داری دارد (01/0P<). همچنین، اعتبار مقیاس قربانی با استفاده از روش آلفای کرونباخ برای کل مقیاس، 88/0 بدست آمد که نشان از قابلیت بالای ابزار بود. داده‌های پاسخ سؤال‌های مقیاس قربانی با مدل سامی جیما، برازندگی مناسبی داشت و تابع آگاهی آزمون نشان داد که بیشترین آگاهی آزمون، در دامنه‌ی 4/0 تا 8/1- پیوستار ویژگی است.

نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش بیانگر این است که نسخه‌ی فارسی پرسشنامه‌ی قربانی در جامعه‌ی دانش‌آموزان، از خصوصیات روانسنجی قابل قبولی برخوردار بوده و می‌توان از آن به عنوان ابزاری معتبر در پژوهش‌های روانشناختی استفاده کرد.